Ludwig van Beethoven

Zoals meer orkesten begon ook het Concertgebouworkest al gauw met cycli waarop alle negen symfonieën werden uitgevoerd, zoals in 1893/1894. De viering van Beethovens 150ste geboortejaar in 1920 viel samen met Willem Mengelbergs 25ste seizoen als chef-dirigent. Aanleiding voor een Beethoven-festival, met naast de symfonieën ook vele andere werken. Nadat in mei 1922 een meer gecomprimeerde Beethoven-cyclus opnieuw succes bracht, ontstond er een jaarlijkse traditie van zo’n cyclus rond het einde van het winterseizoen. Deze traditie zou zo’n veertig jaar duren.

Dramatisch was het slot van de Beethoven-cyclus in 1941: de Negende symfonie op 8 juni was het laatste werk waaraan de meeste Joodse orkestleden mochten meewerken. Met ‘alle Menschen werden Brüder’ in hun oren keerden ze op last van de bezetter huiswaarts. In 1946 werd de Beethoven-traditie hervat, met het merendeel van de teruggekeerde Joodse orkestleden. Al snel zou de jaarlijkse cyclus steevast op de radio worden uitgezonden.

In de jaren 1960 verdween de regelmaat. Beethoven-cycli werden nu alleen nog incidenteel opgetuigd, bijvoorbeeld in 1978, toen een cyclus met Bernard Haitink ook veel succes had in de Verenigde Staten, en begin jaren negentig onder Wolfgang Sawallisch.

Een recenter succes was de cyclus onder leiding van Iván Fischer, die verspreid werd over twee seizoenen (2013/2024 en 2014/2015) en waarvan de opnamen op een set van 3 dvd’s verscheen (RCO Live 14109). Voor het Beethovenjaar 2020, dat geteisterd werd door de coronapandemie, besloot het Concertgebouworkest een symfonieëncyclus op cd uit te brengen, met opnamen uit de periode 1978 tot 2010 onder leiding van negen dirigenten. En tussen 7 en 12 oktober 2020, vlak voor de tweede lockdown, voerde het orkest alle vijf pianoconcerten uit met dirigent Gustavo Gimeno en pianist Krystian Zimerman.

Maar cyclus of niet, er gaat geen seizoen voorbij zonder Beethoven.