Dag van de Componist bij het Concertgebouworkest
Leve de Componist! Dat is het motto van de Dag van de Componist op zaterdag 18 juni 2022, een landelijk feest van nieuwe Nederlandse muziek. Musici van het Concertgebouworkest spelen composities van JacobTV, Rob Dirksen en Henriëtte Bosmans en Martijn Padding schreef speciaal voor onze academisten een nieuw stuk.
Aanmelden voor het concert op 18 juni in de Amsterdamzaal in de Gabriël Metsustraat 16, Amsterdam
In Nederland actieve componisten staan tijdens deze eerste editie van de Dag van de Componist in de schijnwerpers. Overal in het land vinden concerten plaats, niet alleen in concertzalen en theaters, maar ook vanaf klokkentorens, op straat en in huiskamers. In de Amsterdamzaal van het Concertgebouworkest voeren orkestleden en academisten nieuwe kamermuziek uit van drie levende componisten, die alle drie aanwezig zullen zijn. Daarnaast speelt concertmeester Vesko Eschkenazy samen met pianist Jeroen Bal voor het eerst de Sonate voor viool en piano van Henriëtte Bosmans, de eminente Amsterdamse musicus die precies 70 jaar geleden is overleden en die een nauwe band had met het Concertgebouworkest.
Daarnaast worden videoregistraties van Nederlandse werken door het Concertgebouworkest gestreamd via newmusicnow.
Rob Dirksen vertelt over The Tube
Rob Dirksen, contrabassist in het Concertgebouworkest sinds 2002, schreef zijn eerste stuk in 2006. “Het was een contrabasconcert voor het jubileumconcert van het destijds 25-jarige Nieuw Ensemble. Een sprong in het diepe, maar tegelijkertijd dacht ik ook: ‘dit wil ik vaker doen’. Inmiddels heb ik zo’n twintig stukken gecomponeerd, vooral voor collega’s uit het orkest. Alles wat ik componeer wordt ook meteen uitgevoerd, dat is een enorme luxe!” Tijdens de Dag van de Componist klinkt een werk dat hij in 2015 schreef voor zijn collega Perry Hoogendijk: The Tube voor tuba en tape. “De titel verwijst naar de lange buis, wat de tuba in feite is; ik gebruik het ook als analogie voor het leven. De hoofdpersoon van dit muzikale verhaal is eerst heel naïef en onwetend, daarna ontstaan allerlei problemen en één moment van euforie, waarna alles catastrofaal uit de hand loopt. Met de klanken van een kerkorgel ontstaat een vredige apotheose, je voelt de berusting van iemand aan het eind van zijn leven. De hoofdpersoon zingt nog één keer weemoedig zijn lied en verdwijnt dan in het niets.” Perry Hoogendijk speelt op 18 juni ook Grab it! van JacobTV, in de versie voor tuba en tape. “Ik ken Jacob goed en ik bewonder zijn authentieke stem. Ik voel me vereerd dat er werken van ons samen op één programma staan!”
Nieuwe muziek voor academisten
De jonge musici van de Academie van het Concertgebouworkest treden ook op tijdens de Dag van de Componist. Zij spelen een nieuw werk dat Martijn Padding speciaal voor hen heeft gecomponeerd: Elegie nr. 2. De bezetting is vrij, maar was in eerste instantie bedoeld voor de unieke combinatie van de instrumenten van onze academisten van seizoen 2021/2022: fluit, trompet, trombone, drie violen, altviool, cello en contrabas. Na een workshop met de componist verzorgden de academisten de wereldpremière op 9 mei in de Kleine Zaal van Het Concertgebouw tijdens een besloten Vriendenconcert. De eerste openbare uitvoering klinkt tijdens de Dag van de Componist. Padding schreef al eerder werken in opdracht van het orkest, onder andere het afscheidswerk Ick seg adieu bij het vertrek van chef-dirigent Mariss Jansons in 2015.
In de ban van Bosmans
De muziek van Henriëtte Bosmans (1895-1952) is een echte ontdekking voor concertmeester Vesko Eschkenazy. Na zijn succesvolle optredens met Bosmans’ Concertstuk voor viool en orkest, afgelopen maart, heeft hij zich nu gestort op haar Sonate voor viool en piano. “Voordat het Concertgebouworkest mij een paar jaar geleden vroeg of ik misschien iets zag in het Concertstuk van Bosmans had ik eerlijk gezegd nog nooit van haar gehoord”, aldus Vesko. “Ik woon weliswaar al dertig jaar in Nederland en ik speel al 22 jaar in het orkest, maar ik ben van oorsprong Bulgaars. Misschien dat ik haar daarom niet kende? Meteen toen ik me in haar muziek ging verdiepen was ik verkocht. Wat een mooie muziek, en wat raar eigenlijk dat we haar stukken niet vaker programmeren. Haar vader was nota bene de eerste solocellist van ons orkest, en ze heeft zelf vaak opgetreden met het orkest als pianosolist.”
Het Concertgebouworkest voerde Bosmans’ composities sinds 1923 met regelmaat uit, maar na 1955 stopte dat. Totdat in 2018 haar Doodenmarsch op de lessenaar stond en dit voorjaar eindelijk weer het Concertstuk. “Na afloop van de concerten in maart kreeg ik ontzettend veel positieve reacties uit het publiek; vanuit het orkest is toen het idee ontstaan om een cd te maken van Bosmans Concertstuk, samen met haar Sonate voor viool en piano en haar Pianotrio. De vioolsonate ben ik nu aan het voorbereiden en ga ik samen met Jeroen Bal voor het eerst uitvoeren tijdens de Dag van de Componist. Het is een vroeg werk, Bosmans was pas 23 toen ze het in 1918 schreef, maar het is een zeer boeiend stuk. Ik herken invloed van de Franco-Belgische school, bijvoorbeeld meteen in de prachtige romantische openingsmelodie van de viool. Ook opvallend is de invloed van Johann Sebastian Bach in het laatste deel. Ik zie er enorm naar uit om deze sonate uit te voeren op 18 juni. Na de zomer volgt dan nog het Pianotrio, ik heb er nu al zin in.”
Door: Noortje Zanen