Topmusici, grote dirigenten, unieke relaties met componisten en een uitzonderlijke zaal: ontdek de bouwstenen van de geschiedenis van ons orkest sinds de oprichting in 1888.

Onze geschiedenis in 16 minuten

Hoe hebben zeven chef-dirigenten bijgedragen aan de unieke klank van ons orkest?

Een uniek geluid

De herkenbare klank van ons orkest is al sinds de oprichting in 1888 onlosmakelijk verbonden met de beroemde akoestiek van de Grote Zaal van Het Concertgebouw. Onze musici, die tot de besten ter wereld behoren, benutten de mogelijkheden van de zaal als geen ander. Om elkaar op het podium te kunnen horen, moeten zij buitengewoon goed naar elkaar luisteren. Alsof ze kamermuziek maken. Zo ontstaat onze homogene en tegelijkertijd transparante orkestklank.

In dit orkest hoor ik iedereen om me heen risico nemen: zachter, sneller of langzamer spelen dan je denkt dat mogelijk is. Alleen met het vertrouwen van de mensen om je heen kan je in vrijheid die grenzen opzoeken. Dat vertrouwen voel ik altijd.

Johan van Iersel, plaatsvervangend solocellist

Chef-dirigenten

Sinds de oprichting in 1888 heeft het orkest maar zeven chef-dirigenten gehad. Op 10 juni 2022 werd aangekondigd dat Klaus Mäkelä in 2027 onze achtse.

Iedere chef-dirigent bouwde voort aan de herkenbare orkestklank en voegde iets eigens toe. Willem Kes smeedde het orkest in de beginjaren tot een gedisciplineerd gezelschap. Willem Mengelberg legde gedurende een halve eeuw (1895-1945) onder meer de grondslag voor de grote Mahler-en Passietradities.

Na de Tweede Wereldoorlog bracht Eduard van Beinum de symfonieën van Bruckner en Franse muziek opnieuw onder de aandacht. Bernard Haitink verfijnde van de jaren 1960 tot 1988 de orkestklank, verbreedde het repertoire en maakte grote indruk met de in tal van Europese landen op tv uitgezonden Kerstmatinees. In 1999 werd hij benoemd tot eredirigent.

Riccardo Chailly gaf tussen 1988 en 2004 een belangrijke impuls aan de interpretatie van hedendaagse muziek en opera. Onder Mariss Jansons, van 2004 tot 2015, was er veel aandacht voor componisten als Sjostakovitsj en Messiaen. Daniele Gatti schiep ruimte voor Frans repertoire en de Tweede Weense School.

Onze veelzijdige toekomstig chef-dirigent Klaus Mäkelä legt accenten op Mahler, Stravinsky, Franse muziek en nieuwe composities.

1971 Bernard Haitink leidt een repetitie met het Concertgebouworkest
Bernard Haitink (1971) (foto: Frits van Swoll)

Gastdirigenten

Samenwerkingen met wereldberoemde gastdirigenten en specialisten dragen verder bij aan de klank en de grote flexibiliteit van ons orkest. Zo hebben we veel te danken gehad aan Eugen Jochum en Kirill Kondrashin en was Nikolaus Harnoncourt heel belangrijk voor de reputatie van het orkest in het achttiende-eeuwse repertoire. Iván Fischer is onze honorair gastdirigent sinds het seizoen 2021/2022.

Componisten dirigeren

Naast componisten als Strauss en Mahler dirigeerden Schönberg, Debussy, Stravinsky, Ravel en Milhaud het Concertgebouworkest. Die traditie is springlevend. Nu nog dirigeren componisten met regelmaat hun eigen composities. In de afgelopen jaren traden John Adams, Thomas Adès, George Benjamin en Tan Dun in de voetsporen van dirigerende componisten als Bruno Maderna, Witold Lutosławski, Otto Ketting, Luciano Berio, Pierre Boulez en Hans Werner Henze.

Richard Strauss dirigeert een repetitie van zijn opera Arabella in de Stadsschouwburg Amsterdam, 1934
1937 - Igor Stravinsky en Willem Mengelberg tijdens een repetitie van Jeu de Cartes
1937 - Igor Stravinsky, Willem Mengelberg en rechts de Duitse dirigent Hans Swarowsky
2015 - John Adams dirigeert zijn Doctor Atomic Symphony
2016 - Thomas Adès repeteert zijn compositie These premises are alarmed
2015 - Tan Dun dirigeert zijn contrabasconcert The Wolf, geschreven voor Dominic Seldis en het Concertgebouworkest
2019 - George Benjamin dirigeert zijn werk Dream of the Song